Autor:

mgr inż. Ireneusz Hasiec
ZPBE ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA Sp. z o.o. Gliwice

Artykuł opublikowany w czasopiśmie Energetyka Cieplna i Zawodowa nr 11 / 2010 (473) Generatory ze względu na swoje znaczenie są w energetyce obiektami strategicznymi. Ewentualne straty związane z awarią są zawsze ogromne. Obok bieżącej kontroli stanu technicznego konieczne staje się wykonywanie regularnych przeglądów wirnika, jak i stojana, co wiąże się z czasowym, planowym wyłączeniem generatora z ruchu.

W diagnostyce maszyn wirujących zasadniczą rolę odgrywają badania stanu izolacji.

WNZ w układzie izolacyjnym

Układ izolacyjny uzwojeń twornika generatora synchronicznego obejmuje wysokonapięciową izolację przewodów elementarnych oraz izolację główną. Parametrem pierwszorzędnym jest tu szeroko rozumiana jednorodność izolacji, której zaburzenia są źródłem szkodliwych wyładowań niezupełnych tzw. wnz (ang. partial discharge). Różne, zaawansowane technologicznie elementy izolacji podlegają wielkim naprężeniom elektrycznym dochodzącym lokalnie do 10 kV/mm (w zależności od napięcia znamionowego generatora i konkretnych rozwiązań technicznych). Tak wielkie wartości natężenia pola elektrycznego inicjują różnorakie zjawiska fizyczne i fizykochemiczne wewnątrz struktury dielektryka, którym jest każda izolacja.

Za autorami pozycji [1] można przytoczyć definicję: „Wyładowanie niezupełne jest lokalnym wyładowaniem elektrycznym, które odbywa się tylko w części układu elektroizolacyjnego i nie powoduje bezpośrednio utraty przez układ własności izolacyjnych. Natomiast długotrwałe działanie wyładowań niezupełnych prowadzi poprzez mikro- i makroskopowe zmiany w strukturze układów do wyładowania zupełnego (czyli przebicia izolacji)”. Zaawansowanie procesów wzn w dielektryku jest więc ważnym kryterium oceny stanu izolacji badanego obiektu.